Triển khai thi công xây dựng công trình/dự án là một giai đoạn quan trọng để hiện thực hóa một dự án từ trên giấy tờ, bản vẽ. Quá trình này xảy ra trong một thời gian dài và đòi hỏi sự tham gia của nhiều bên, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Do đó, sẽ có rất nhiều tình huống phát sinh xảy ra trong quá trình thi công xây dựng và đòi hỏi người quản lý phải lường trước được để có phương án đề phòng, xử lý khi có vấn đề xảy ra.
Ngoài những yếu tố khách quan về thời tiết, ngoại cảnh tác động mà chúng ta không thể lường trước được thì có những yếu tố hoàn toàn chủ quan phụ thuộc vào con người/những đối tượng chủ thể tham gia. Trong nội dung bài viết này, chúng tôi xin đề cập, làm rõ một số rủi ro và giải pháp hỗ trợ khắc phục những rủi ro từ phía con người có thể xảy ra trong quá trình thi công xây dựng công trình gây ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành công trình/dự án.
Lỗi kĩ thuật/thiết kế
Khi thiết kế một dự án đầu tư xây dựng công trình thì mọi điều kiện thực hiện dự án đều dựa trên những nghiên cứu ở thời điểm hiện tại và những giả định xảy ra trong tương lai. Do đó, trong quá trình thực hiện dự án chắc chắn sẽ không tránh khỏi những tình huống phát sinh sai khác so với điều kiện thiết kế ban đầu, dẫn đến phải sửa chữa lại thiết kế kĩ thuật để đảm bảo chất lượng công trình phù hợp với điều kiện hiện tại. Hoặc đôi khi việc thay đổi thiết kế là do những yêu cầu đột ngột từ phía chủ đầu tư để phù hợp với nhu cầu của thị trường.
Ví dụ tình hình thị trường bất động sản khó khăn và đặc biệt là phân khúc căn hộ cao cấp bị chững lại và nhu cầu đầu tư vào những căn hộ nhỏ, giá rẻ cho những người thu nhập thấp tăng lên. Dẫn đến, để đáp ứng nhu cầu thị trường, chủ đầu tư đã thay đổi thiết kế diện tích, bố trí từ dự án căn hộ cao cấp thành những căn hộ có diện tích nhỏ hơn, những thiết kế tiện ích xa hoa theo đó cũng được thay đổi,…. Trong ví dụ trên, nếu chủ đầu tư không kịp thời thay đổi thiết kế thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả mặt kinh tế và xã hội của dự án sau khi đưa vào sử dụng. Còn rất nhiều ví dụ về việc thay đổi thiết kế trong quá trình thi công xây dựng công trình do dự án thi công phải phù hợp và đáp ứng được nhu cầu thực tế của thị trường nên việc thay đổi thiết kế là một trong những rủi ro tiềm ẩn gây ảnh hưởng đến tiến độ thi công của dự án/công trình.
Đây là một trong những rủi ro mà nhà thầu cần phải tính đến trong quá trình thi công để có một kế hoạch sắp xếp nhân lực, công việc và yêu cầu một khoảng thời gian dự phòng hợp lý giúp đảm bảo thời gian hoàn thành dự án. Ngoài việc, trước khi thiết kế cần nghiên cứu các điều kiện, yếu tố ngoại cảnh, môi trường kĩ lưỡng để tăng độ chính xác của việc dự đoán xu hướng tương lai giúp giảm bớt rủi ro thay đổi thiết kế sau này thì chủ đầu tư, cũng như nhà thầu cần phải có một công cụ kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện thi công dự án/công trình một cách chặt chẽ để có thể phát hiện ra lỗi thiết kế sớm để có phương án sửa chữa kịp thời, tránh tình trạng phải phá/dỡ ra xây dựng lại gây lãng phí vô cùng lớn.
Cán bộ giám sát thi công thiếu kinh nghiệm
Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng, tiến độ công trình là cán bộ giám sát thi công thiếu kinh nghiệm, làm việc thiếu trách nhiệm, không quản lý chặt chẽ, sát sao quá trình thi công xây dựng công trình/dự án; hoặc do không có mặt liên tục, thường xuyên để giải quyết các vấn đề phát sinh ngoài công trường,… Đây là một trong những rủi ro tiềm ẩn của việc thi công sai so với thiết kế ban đầu, chất lượng nguyên vật tư bị dùng sai,…khiến cho các giai đoạn công trình hoàn thiện không được nghiệm thu, phải rỡ ra sửa lại,…gây lãng phí và chậm tiến độ của dự án/công trình.
Để khắc phục tình trạng này, ngoài việc lựa chọn đơn vị thi công có kinh nghiệm thì một công cụ phần mềm giúp cho việc giám sát, xử lý công việc của cán bộ giám sát thi công được diễn ra liên tục không bị gián đoạn, có thể xử lý mọi lúc, mọi nơi là vô cùng cần thiết.
Trình độ tay nghề công nhân thi công trình thấp, làm việc không hiệu quả
Trình độ tay nghề của công nhân thấp, thiếu kinh nghiệm là một trong những rủi ro chính góp phần làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án bên cạnh với chất lượng thi công xây dựng công trình. Đây là một điều không phải bàn cãi và để tránh việc vì cắt giảm chi phí nhân công mà thuê những công nhân có trình độ tay nghề kém gây ra những rủi ro tiềm ẩn sau này thì nhà thầu/đơn vị thi công nên có sự tuyển chọn, sắp xếp bố trí nhân lực hợp lý.
Để khắc phục, hạn chế rủi ro khi sử dụng công nhân có trình độ tay nghề kém thì ngoài việc tuyển chọn kĩ lưỡng cần có sự giám sát chặt chẽ, sát sao của cán bộ giám sát thi công để có thể sàng lọc những công nhân không phù hợp và tuyển chọn những người mới đảm bảo hiệu suất làm việc.
Sự phối hợp giữa các bên tham gia chưa được chặt chẽ, nhịp nhàng
Quá trình thi công xây dựng công trình là sự tham gia của nhiều bên: chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị thi công,…Nên để một dự án hoàn thành đúng như kế hoạch thì cần sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, liên tục của các bên tham gia. Chỉ cần một bên không hợp tác hoặc làm việc thiếu trách nhiệm sẽ gây ảnh hưởng dây chuyền và rủi ro dự án bị ngưng, bị chậm tiến độ là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Ví dụ: Công tác xử lý nghiệm thu, thanh toán, quyết toán của ban quản lý dự án/chủ đầu tư chậm chạp, không linh hoạt,…trong việc thanh toán, nghiệm thu cho nhà thầu dẫn đến nhà thầu tạm dừng thi công do thiếu vốn và thiếu sự hợp tác của chủ đầu tư.
Để khắc phục rủi ro này thì cần sự trao đổi thường xuyên, liên tục của các bên tham gia để các bên có thể hiểu nhau, nắm tình hình của nhau và xử lý kịp thời khi có vấn đề, khúc mắc xảy ra. Một giải pháp tổng thể cho các bên tham gia là một hệ thống phần mềm giúp trao đổi thông tin liên tục, để kịp thời xử lý khi có công việc phát sinh.
Kế hoạch công việc sắp xếp chưa hợp lý, khoa học
Một dự án công trình thi công bao gồm một khối lượng công việc lớn với nhiều giai đoạn triển khai khác nhau được triển khai trong một thời gian dài. Do đó, việc sắp xếp bố trí công việc hợp lý, khoa học, phù hợp với tiến trình thực hiện dự án là một điều vô cùng quan trọng để dự án có thể được hoàn thành đúng như kế hoạch đề ra. Bất cứ một kế hoạch thi công không hợp lý nào được triển khai sẽ đều gây ra những rủi ro tiềm ẩn khiến cho dự án/công trình bị chậm tiến độ do triển khai lộn xộn, tình trạng người chờ việc, việc chờ người.
